ระดับชาติ : ส่วนกลาง

๑. กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม   

    คณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ, นายกรัฐมนตรี     ประธานกรรมการ
    ปลัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม       เลขานุการ

๒. สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม 

     ๑) กองจัดการสิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรม  ปัจจุบันกองจัดการสิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรม สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ทำหน้าที่กำหนดนโยบาย แผน มาตรการในการอนุรักษ์คุ้มครอง ฟื้นฟู คุณภาพสิ่งแวดล้อมธรรมชาติ และศิลปกรรม พื้นที่กรุงรัตนโกสินทร์และเมืองเก่า ส่งเสริมสนับสนุนการพัฒนาศักยภาพภาคีเครือข่าย และประสาน ติดตาม ตรวจสอบการดำเนินงาน รวมทั้ง ดำเนินงานตามพันธกรณีว่าด้วยอนุสัญญาคุ้มครองมรดกทางวัฒนธรรมและธรรมชาติของโลก, โดย คณะอนุกรรมการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรม

    ๒) ศูนย์ประสาน ติดตาม และนิเทศ(ศปน.) อยู่ที่กองจัดการสิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรม สผ. มีหน้าที่ ในการขับเคลื่อนติดต่อประสานงานกับภาคีอนุรักษ์ สิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรมกลุ่มจังหวัด สนับสนุน งานอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรม โดยนำนโยบายจากคณะอนุกรรมการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรม ผ่าน สผ. ไปดำเนินการให้บรรลุ เป้าหมาย, โดย กลุ่มจัดการสิ่งแวดล้อมศิลปกรรม. เลขาธิการสำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เป็นประธานฯ  ผู้อำนวยการกลุ่มฯ เป็นเลขานุการ

     บทบาทและหน้าที่ของ ศปน.

    (๑).จัดประชุมภาคีอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรมกลุ่มจังหวัด อย่างน้อยปีละ ๓ ครั้ง

    (๒).ติดต่อประสานงาน ติดตาม ประเมินผล นิเทศก์การดำเนินงานภายในกลุ่มจังหวัด

    (๓).สนับสนุนงบประมาณดำเนินงานผ่าน สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม     

โดยความเห็นชอบคณะอนุกรรมการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรม

    (๔).จัดกิจกรรมและสนับสนุนการให้ความรู้ความเข้าใจการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรม

    (๕).ส่งเสริมการจัดทำและขยายเครือข่ายอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรมท้องถิ่น

กลุ่มงานในสำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

      ๑. กลุ่มงานสิ่งแวดล้อมธรรมชาติ  และ  ๒. กลุ่มงานสิ่งแวดล้อมศิลปกรรม

ส่วนท้องถิ่น

คณะอนุกรรมการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรม ประจำจังหวัด

     อาศัยอำนาจตามความในมาตรา ๑๘ แห่งพระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ

พ.ศ. ๒๕๓๕ คณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ จึงได้แต่งตั้งคณะอนุกรรมการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรม เพื่อทำหน้าที่กำกับดูแล ประกอบด้วย หน่วยงานที่เกี่ยวข้องและผู้ทรงคุณวุฒิ รวมทั้งหมด ๒๑ คน.,

โดย ผู้ว่าราชการจังหวัด เป็นประธานกรรมการ  ผู้อำนวยการสำนักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัด  เป็นเลขานุการ

หน่วยอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรมท้องถิ่นจังหวัด

     ดำเนินงานตามแผนงาน โครงการ โดย สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

กองจัดการสิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรม กลุ่มงานจัดการสิ่งแวดล้อมศิลปกรรม เห็นชอบโครงการ

และงบประมาณ ประจำปี  โดย หัวหน้าหน่วยอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรมท้องถิ่นจังหวัด

และเจ้าหน้าที่ประจำหน่วยอนุรักษ์ฯ ประสานงานกับหน่วยงานระดับจังหวัด.

 บทบาท

หน่วยอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรมท้องถิ่น  มีบทบาทสำคัญในการสนับสนุนการดำเนินงาน และประสานงานทางด้านวิชาการในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรม ร่วมกับหน่วยงานองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ภาคเอกชน สถาบันการศึกษา และประชาชน          ในท้องถิ่นและองค์กรอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง  

หน้าที่หลัก

      ๑) ประชาสัมพันธ์เผยแพร่ความรู้ และสนับสนุนข้อมูลทางด้านวิชาการเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรม ให้แก่หน่วยงานที่เกี่ยวข้องและเครือข่ายในท้องถิ่น เพื่อประโยชน์ในการป้องกันและแก้ไขผลกระทบที่จะเกิดขึ้นจาก โครงการพัฒนาต่างๆ ในพื้นที่ที่เป็นแหล่งธรรมชาติและศิลปกรรม

      ๒) ศึกษา รวบรวม บันทึกข้อมูลเกี่ยวกับคุณภาพสิ่งแวดล้อมของแหล่งธรรมชาติและศิลปกรรม โดยการวิเคราะห์และประเมิน สถานการณ์ที่คาดว่าจะมีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรมและให้ส่งข้อมูล รวมทั้งรายงานสถานการณ์ไปยังศูนย์รวมข้อมูลเพื่อการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรมและแหล่งชุมชนโบราณ สผ.

      ๓) สนับสนุนการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรมในแต่ละท้องถิ่นอย่างถูกวิธี เป็นระบบ เหมาะสมกับลักษณะทางกายภาพที่อยู่โดยรอบแหล่งธรรมชาติและศิลปกรรม ยังคงรักษาความเป็นเอกลักษณ์ สวยงาม และโดดเด่น เฉพาะตัว ตลอดจนช่วยเหลือประสานงานและสนับสนุนให้มีกลุ่มอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรมหรือเครือข่ายในชุมชน และเสริมสร้างศักยภาพของเครือข่ายในท้องถิ่นให้สามารถดำเนินงานด้านการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรม ได้อย่างมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น

      ๔) ติดตาม ตรวจสอบ ควบคุม ดูแล สิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรมในพื้นที่รับผิดชอบ และพื้นที่อื่นๆ ในกรณีที่ไม่มีหน่วยอนุรักษ์ฯ ตั้งอยู่ในท้องถิ่นนั้นๆ

      ๕) ปฏิบัติงานให้เป็นไปตามแผนพัฒนาการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมศิลปกรรม ในระดับท้องถิ่น

    ภาคีอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรมกลุ่มจังหวัด ๑๘ กลุ่มจังหวัด

     คณะอนุกรรมการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรม มีมติเห็นชอบแผนขับเคลื่อนงานอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรมระดับจังหวัด ในการประชุมครั้งที่ ๗/๒๕๕๕ เมื่อวันที่ ๑๖ ตุลาคม ๒๕๕๕ โดยให้มีภาคีอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรมกลุ่มจังหวัด เพื่อให้มีบทบาทในการขับเคลื่อนงานอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรม โดยการประสานงานภายในกลุ่มจังหวัดให้เกิดความความสะดวกรวดเร็วมีประสิทธิภาพและสัมฤทธิ์ผล แบ่งเป็น ๑๘ กลุ่มจังหวัด